Tìm mảnh ghép ký ức trong lòng hồ Kẻ Gỗ: Sân bay LiBi không bao giờ bị quên lãng

Chứng tích trong lòng hồ

Hoà bình lập lại, thống nhất hoàn toàn đất nước, năm 1976, UBND tỉnh Hà Tĩnh khởi công xây dựng hồ Kẻ Gỗ. Hồ Kẻ Gỗ là một phần của Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ, trải rộng trên 03 huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh, Hương Khê (Hà Tĩnh) và kéo dài đến sát địa phận tỉnh Quảng Bình.

Hồ có chiều dài gần 30km, gồm 01 đập chính và 10 đập phụ với sức chứa hơn 300 triệu m³ nước, cung cấp nước tưới phục vụ nông nghiệp và sinh hoạt, chống lũ quét, xói mòn cho vùng hạ du. Sau 3 năm xây dựng, hồ Kẻ Gỗ chính thức tích nước.

Toàn cảnh hồ Kẻ Gỗ vào mùa xả nước.

Sau khi hồ tích nước và vận hành, sân bay LiBi càng trở nên cách trở với thế giới bên ngoài, chỉ có thể tiếp cận bằng thuyền. Và cũng từ đây, chiến trường ác liệt năm xưa với nhiều chứng tích lịch sử đã vĩnh viễn nằm lại trong lòng hồ. Nhưng những chứng tích đường băng, hố bom tại đây… vẫn còn nguyên vẹn là minh chứng lịch sử cho sự tồn tại của một sân bay dã chiến – nơi mà hàng chục liệt sỹ đã hi sinh.

Theo ông Nguyễn Phi Công, Phó Giám đốc BQL khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ, hiện, có khoảng 25km tuyến đường 22 nằm dưới đáy hồ Kẻ Gỗ. Vùng đất tại sân bay LiBi có nhiều sự linh thiêng không lý giải được.

Ông Công đã tìm được danh sách 30 thanh niên xung phong, 32 liệt sỹ hi sinh trên tuyến đường 22 chiến lược.

Sau 10 năm, ông Công đã lặng lẽ tìm kiếm và kết nối, gặp gỡ nhiều nhân chứng, tạm thời có được danh sách 30 thanh niên xung phong và 32 liệt sĩ đã hy sinh tại mặt trận này, trong đó, có đầy đủ danh tính các liệt sĩ đã hy sinh vào trận tập kích ngày 7/1/1973 tại sân bay LiBi. 

Trong nhiều năm qua, BQL khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ rất mong muốn có điều kiện xây sửa lại miếu thờ để việc tri ân các anh hùng liệt sĩ được đầy đủ, trang nghiêm hơn nữa, xứng đáng với tầm vóc lịch sử cũng như tính chất bi tráng của trận địa đặc biệt này.

Tưởng nhớ LiBi

Để tưởng nhớ, tri ân các anh hùng, liệt sĩ, thanh niên xung phong đã hi sinh tại lòng hồ Kẻ Gỗ, BQL khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ đã tiến hành khảo sát hiện trạng và thiết kế sơ bộ khu tưởng niệm với kết cấu chính bao gồm đền thờ chính và các công trình phụ trợ, dự kiến được xây dựng trên cơ sở mở rộng diện tích và giữ lại nguyên trạng miếu thờ hiện có.

Đây là dự án được thực hiện theo hình thức xã hội hóa, được khởi công vào ngày 18/7/2022 với mục tiêu xây dựng một đền thờ và khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, thanh niên xung phong đã hy sinh tại mặt trận hồ Kẻ Gỗ trước đây.

Đền thờ các anh hùng, liệt sỹ tại hồ Kẻ Gỗ vừa được khánh thành vào ngày 27/8 vừa qua.

Ông Nguyễn Viết Ninh, Giám đốc BQL Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ cho biết, đây là một dự án tâm linh, được phát động, quản lý và điều hành bởi Ban quản lý trên cơ sở sự hỗ trợ, hợp tác của một số tổ chức, cá nhân trên cả nước, ủng hộ kinh phí xây dựng.

Trong suốt quá trình xây dựng đền thờ, lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hà Tĩnh và các sở ban ngành, lãnh đạo, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị quân đội đã luôn quan tâm, động viên ban quản lý dự án với tâm nguyện dự án sớm hoàn thành theo kế hoạch.

Một trong những khó khăn lớn nhất là do công trình được triển khai trong khu vực lòng hồ, không có đường giao thông, mọi hoạt động vận chuyển đều phải thực hiện bằng thuyền. Thời tiết cũng không thuận lợi, mưa nắng thất thường khiến công tác thi công bị gián đoạn nhiều. Tuy nhiên, với quyết tâm, sau hơn một năm thi công, hiện nay, đền thờ đã hoàn thành, khánh thành vào ngày 27/8. Đây sẽ là một điểm đến tâm linh, sinh thái đặc biệt của Hà Tĩnh.

Lãnh đạo UBND tỉnh cùng các cơ quan, đoàn thể dâng hương tại Đền thờ các anh hùng, liệt sỹ tại hồ Kẻ Gỗ.

“Cái chúng tôi trăn trở nhất là đền thờ nằm giữa lòng hồ, phải di chuyển bằng thuyền mới đến được trong khi hiện tại chưa có bến thuyền, cũng như dịch vụ chuyên chở để người dân có thể đi lại, viếng thăm an toàn, thuận lợi nhất”, Phó BQL khu Bảo tồn Thiên nhiên Kẻ Gỗ Nguyễn Phi Công trăn trở.