Nhiều kiến nghị và giải pháp của Lãnh đạo các bộ, lãnh đạo các tỉnh Đông Nam Bộ, chuyên gia, nhà khoa học cũng đã được đưa ra tại Hội nghị Hội đồng Điều phối vùng Đông Nam Bộ diễn ra vào ngày 18/7, tại TP.HCM dưới sự chủ trì Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Mô hình TOD biến quỹ đất đô thị thành 'gà đẻ trứng vàng'
TS Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia đề nghị, Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ theo dõi, điều phối, đôn đốc, hỗ trợ các địa phương, bộ ngành để triển khai đồng bộ các đề án, dự án phát triển vùng.
TS Trần Du Lịch phát biểu tại hội nghị. (Ảnh: Nhật Bắc)
Ông cũng cho rằng cần phải sớm có quy hoạch vùng, trong đó, Hội đồng vùng phải tính toán để các quy hoạch của địa phương nằm trong tổng thể định hướng quy hoạch vùng.
Theo ông Lịch, Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị đã mở ra không gian phát triển của vùng, trong đó định hướng phát triển đi vào kinh tế tri thức, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và hướng tới tham gia những công đoạn cao nhất trong chuỗi giá trị toàn cầu, phù hợp với xu hướng phát triển hiện đại.
Không gian đô thị cũng phát triển theo hướng hình thành đô thị vùng, toàn bộ hệ thống giao thông sẽ kết nối vùng làm nền tảng hình thành vùng đô thị như nhiều nơi trên thế giới.
Theo ông Lịch, hiện các địa phương trong vùng đang quy hoạch kinh tế - xã hội, thì Hội đồng Điều phối vùng phải tính toán các quy hoạch địa phương nằm trong tổng thể định hướng quy hoạch vùng, trong đó phải đề ra tiểu vùng trung tâm gồm TP.HCM, phía Nam tỉnh Bình Dương, phía Tây Nam tỉnh Đồng Nai. Tiểu vùng này phải có quy hoạch tổng thể.
Đề xuất cơ chế, chính sách để phát triển hạ tầng giao thông cho vùng, TS Trần Du Lịch cho hay Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách phát triển TP.HCM đã cho phép áp dụng một mô hình mới, đó là TOD (mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng).
Toàn cảnh hội nghị. (Ảnh: Nhật Bắc)
Vị chuyên gia này đề nghị các địa phương trong vùng cũng có thể vận dụng mô hình này để hoàn thiện kết nối giao thông trong vùng. Khi TP.HCM và các tỉnh trong vùng làm tốt mô hình TOD, các quỹ đất xung quanh các dự án giao thông là nguồn lực rất lớn cho sự phát triển.
" Nếu làm tốt mô hình TOD, quỹ đất đô thị hoá là con gà đẻ trứng vàng cho ngân sách và thu từ đó để làm đường. Tức là từ quỹ đất đô thị hoá có thể phát triển giao thông là cách làm hiệu quả mà không phụ thuộc lớn vào ngân sách ", ông Lịch nói.
5 giải pháp tạo đột phá hạ tầng giao thông vùng Đông Nam Bộ
Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đề xuất 5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cần triển khai nhằm thu hút nguồn lực xây dựng mạng lưới giao thông vùng Đông Nam Bộ.
Thứ nhất, về lập và tổ chức thực hiện quy hoạch cần sớm hoàn thiện các quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng Đông Nam Bộ. Trong đó tích hợp đầy đủ, thống nhất và đồng bộ với 5 quy hoạch chuyên ngành GTVT đã được Thủ tướng phê duyệt.
Sau khi quy hoạch được phê duyệt, các cơ quan, địa phương quản lý quy hoạch có trách nhiệm thực hiện, triển khai các hoạt động xúc tiến đầu tư nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước, các thành phần kinh tế tham gia.
Thứ hai, trên cơ sở các quy hoạch được phê duyệt, xây dựng danh mục dự án ưu tiên kêu gọi đầu tư phát triển đến năm 2030 của vùng; Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng điều phối Vùng giao Bộ GTVT phối hợp với Bộ KHĐT và các tỉnh, thành phố tổ chức Hội nghị xúc tiến, kêu gọi đầu tư, xây dựng và quản lý kết cấu hạ tầng giao thông (KCHTGT) của vùng Đông Nam bộ để huy động tối đa các nguồn vốn ngoài ngân sách, sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước với mục tiêu: "Lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư", trong đó tập trung vào các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, có tác dụng lan tỏa, tạo ra liên kết vùng.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng trình bày tham luận tại hội nghị. (Ảnh: Nhật Bắc)
Thứ ba, nghiên cứu đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù có tính đột phá, vượt trội để đẩy mạnh phát triển vùng Đông Nam bộ, thúc đẩy liên kết vùng tương tự như một số cơ chế, chính sách thí điểm của TP.HCM đã được Quốc hội thông qua. Thực hiện phân cấp, phân quyền triệt để cho các địa phương có năng lực kinh nghiệm thực hiện đầu tư.
Thứ tư, các địa phương trong vùng cần chủ động dành nguồn lực để đầu tư, hoàn thiện, nâng cấp kịp thời các tuyến đường kết nối từ đường cao tốc, giao thông trục chính vào các khu kinh tế, khu công nghiệp, cảng biển, sân bay và cảng thủy nội địa, để đảm bảo khai thác đồng bộ hạ tầng giao thông, không để xảy ra tình trạng "cảng chờ đường" gây lãng phí nguồn lực.
Thứ năm, các cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương trong vùng tiếp tục phát huy vai trò "năng động, sáng tạo", "dám nghĩ, dám làm", tăng cường công tác vận động, tuyên truyền để tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân và toàn xã hội.
Địa phương chỉ đạo quyết liệt đẩy nhanh công tác đền bù GPMB, tạo điều kiện thuận lợi về nguồn vật liệu và kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án hạ tầng trọng điểm, liên vùng nhất là hạ tầng giao thông.
Lập quỹ đầu tư hạ tầng cho vùng Đông Nam Bộ
Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho rằng, một trong những điều kiện để sớm hình thành các đô thị theo mô hình đa trung tâm, các cửa ngõ kết nối vùng là phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là hệ thống metro với mô hình TOD theo Nghị quyết 98 của Quốc hội, hệ thống giao thông hiện đại đa tầng, giao thông ngầm…
Đồng thời, gắn giao thông công cộng với sử dụng đất để khai thác hiệu quả đất đai, khai thác hệ thống hạ tầng giao thông để mở rộng không gian phát triển đô thị, khu chức năng đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai cho cả vùng.
Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng. (Ảnh: Nhật Bắc)
Vì thế, TP.HCM đề xuất thành lập quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng. Quỹ được hình thành từ vốn ngân sách nhà nước (bao gồm ngân sách Trung ương và các địa phương), nguồn xã hội hóa và các nguồn khác. Quỹ có nhiệm vụ đầu tư, đảm bảo nguồn vốn cho các dự án trọng điểm mang tính liên kết vùng.
" Việc có được một quỹ đầu tư hạ tầng chung cho toàn vùng với cơ chế mở sẽ thúc đẩy quá trình phát triển và liên kết các địa phương, đặc biệt là vấn đề hạ tầng, giao thông, một yếu tố mang tính huyết mạch cho sự phát triển và khai thác hết tiềm năng của vùng ", ông Mãi nói.
Chủ tịch UBND TP.HCM cũng cho biết, qua trao đổi thì lãnh đạo các tỉnh trong vùng, Ngân hàng Thế giới và các doanh nghiệp bày tỏ sự thống nhất cao và ủng hộ xây dựng quỹ.
Việc thành lập quỹ đầu tư cho vùng cũng là một trong những giải pháp được Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng gợi mở nhằm huy động tối đa nguồn lực đầu tư hạ tầng, nhất là các dự án giao thông.
Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đề xuất thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật vùng và xây dựng mạng lưới bệnh viện tuyến cuối của vùng.