Ukraine đổi chiến thuật, đánh thẳng vào huyết mạch hậu cần của Nga

Các cuộc tấn công bằng phương tiện không người lái từ trên không và trên biển nhằm vào cảng Sevastopol và cây cầu Kerch (hay còn gọi là cầu Crimea) kết nối bán đảo Crimea với lục địa Nga, đã nêu bật sự thay đổi chiến thuật tác chiến trên biển, mức độ nguy hiểm của các cuộc tấn công bằng các phương tiện này và rủi ro đối với Crimea.

Xuồng không người lái mang bom tự sát (USV) Mikola - 3 Ukraine. Ảnh Military Ukraine

Ukraine mở rộng quy mô hạm đội xuồng cảm tử

Trong tuyên bố chính chức, chính phủ Ukraine không nhận trách nhiệm gây ra vụ tấn công này. Nhưng Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) thông báo với các phương tiện truyền thông rằng, SBU và hải quân Ukraine đã thực hiện cuộc tấn công sử dụng phương tiện mặt nước không người lái (USV). Video chia sẻ trên mạng xã hội đã cho thấy hình ảnh về các cuộc tấn công bằng phương tiện không người lái trên biển.

Theo giới phân tích, những phương tiện không người lái này có thể chính là xuồng cao tốc cảm tử, dài khoảng 5,5m. Phần mũi của xuồng được lắp đặt camera còn ở phía đuôi chứa thiết bị liên lạc được sử dụng để kiểm soát hoạt động của xuồng, đây có thể là thiết bị đầu cuối cung cấp Internet từ vệ tinh Starlink. Hệ thống đẩy nhiều khả năng là thiết bị đẩy chạy bằng xăng do công ty Sea Doo - nhà sản xuất ván trượt dân dụng của Canada sản xuất. Còn kíp nổ có thể được lấy từ bom FAB-500 do Liên Xô thiết kế.

Các chuyên gia quân sự cho rằng, xuồng cảm tử của Ukraine nhiều khả năng đã trải qua một quá trình nâng cấp nhất định, nhằm gia tăng độ tin cậy của hệ thống điều khiển và sức mạnh của vụ nổ.

Việc sử dụng phương tiện không người lái mang bom không phải là chiến thuật mới nhưng công nghệ không người lái hiện đại làm giảm chi phí của các phương tiện này và giúp bảo vệ tính mạng của các binh sỹ. Điều này có nghĩa là hải quân không cần triển khai lực lượng cảm tử để tiếp cận và phá hủy mục tiêu.

Khi Ukraine sử dụng một loạt xuồng cảm tử tấn công tàu thuyền của Hạm đội Biển Đen đang thả neo ở cảng Sevastopol, một số chuyên gia hải quân cho rằng đây là bước ngoặt mới trong cuộc xung đột hải quân. Không có bất cứ con tàu nào của Nga bị đánh chìm, nhưng ít nhất 2 chiếc đã hư hại. Bằng cách xâm nhập lối vào Vịnh Sevastopol vốn được bảo vệ nghiêm ngặt, các phương tiện không người lái này đã đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng mới trên Biển Đen.

Vào mùa Thu năm 2022, Hải quân Ukraine bắt đầu triển khai một phi đội phương tiện không người lái nhỏ, nhiều khả năng được sửa đổi từ ván trượt phản lực Seadoo của Canada để trinh sát và tấn công tàu thuyền, cảng biển của Nga ở Crimea. Việc sửa đổi được thực hiện thông qua quỹ United24 của Ukraine. Mỗi chiếc xuồng được gắn kính tiềm vọng điện quang hoặc hồng ngoại và ăng ten liên lạc vệ tinh Starlink cho phép tiếp nhận dữ liệu từ nhiều nguồn. Điều này giúp nó có thể được vận hành từ xa và hoạt động ở vùng biển rộng.

Hình ảnh xuồng không người lái của Ukraine tấn công trinh sát hạm Ivan Khurs của Hạm đội Biển Đen Nga. Ảnh: TASS

Phá hủy huyết mạch hậu cần của Nga

Cuộc tấn công đầu tiên của xuồng cảm tử vào cảng Sevastopol hồi tháng 10/2022 đã làm hư hại 3 tàu Nga. Tuy nhiên các cuộc tấn công sau đó dường như đã thất bại sau khi Moscow củng cố hệ thống phòng thủ.

Hồi tháng 5/2023, Ukraine đã cố gắng chứng minh khả năng xác định vị trí và tấn công tàu của Nga hoạt động ở xa bằng việc sử dụng USV tấn công tàu tình báo Ivan Khurs của Nga đang hoạt động gần eo biển Bosporus do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát. Nhưng cuộc tấn công này không thành công.

Theo giới phân tích, các USV được sử dụng trong mỗi cuộc tấn công có tải trọng và cấu hình khác biệt tùy thuộc vào nhiệm vụ mà nó thực hiện. Những phương tiện dùng để đánh sập các nhịp cầu thường mang theo lượng lớn chất nổ và có khả năng tàng hình.

Để có thể tiếp cận với cây cầu, xuồng cảm tử sẽ phải đi vòng quanh các tuyến phòng thủ ven biển rộng lớn của Nga xung quanh bán đảo Crimea, nơi có nhiều nhiều tàu tuần tra nhỏ và máy bay trực thăng. Cấu hình chìm hoặc bắn chìm của xuồng cảm tử có thể khiến nó khó bị mắt thường hoặc hệ thống radar phát hiện.

Truyền thông Nga đưa tin, Hải quân nước này đang gấp rút triển khai các phương tiện bổ sung để đẩy lùi cuộc tấn công bằng USV của Ukraine, trong đó có việc trang bị cho tàu thuyền thêm nhiều súng máy 14,5 mm, cảm biến và thiết bị tác chiến điện tử.

Ông Samuel Bendett, nhà phân tích và chuyên gia về các hệ thống quân sự không người lái và robot tại Trung tâm Phân tích Hải quân cho rằng: “Việc Ukraine liên tục sử dụng phương tiện không người lái rẻ tiền tấn công tàu thuyền và căn cứ hải quân của Nga đã gây áp lực đáng kể cho Moscow”. Tại thời điểm này câu hỏi chính vẫn là liệu Kiev có tiếp tục lặp lại những cuộc tấn công như vậy hay không và Nga sẽ tìm cách đối phó như thế nào để tránh vụ việc tương tự trong tương lai.

Giới phân tích cho rằng, cầu Kerch là một trong những “điểm yếu” của Nga và dễ trở thành mục tiêu tấn công. Cây cầu được hoàn thành vào năm 2018, không chỉ chứng tỏ thành tựu kỹ thuật lớn của Nga, mà còn giúp giảm bớt áp lực cho tuyến đường biển kết nối đất liền Nga tới khu vực. Giờ đây, cầu Kerch là một nút thắt cổ chai quan trọng trong mạng lưới hậu cần, giúp Nga tiếp tế cho các lực lượng đang chiến đấu ở miền Nam Ukraine.

Ukraine được cho là đã tiến hành cuộc tấn công bằng xe tải mang bom vào cầu Kerch vào tháng 10/2022, khiến Nga phải phong tỏa giao thông trên cầu trong nhiều tuần để sửa chữa. Cuộc tấn công ngày 17/7 cho thấy, bất chấp những nỗ lực củng cố hệ thống phòng thủ của Nga, việc bảo vệ cây cầu vẫn là thách thức lớn.