Lý do Trung Quốc cấm xuất khẩu máy bay không người lái

Trung Quốc hôm 31/7 đã tuyên bố áp đặt các hạn chế đối với việc xuất khẩu máy bay không người lái (drone) và một số bộ phận được sử dụng trong quá trình sản xuất các thiết bị này. Động thái này có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất các phương tiện bay ở nước ngoài, bao gồm cả các loại được sử dụng bởi các lực lượng vũ trang trong cuộc xung đột ở Ukraine.

Kể từ ngày 1/9, các công ty Trung Quốc sẽ không được phép xuất khẩu một số loại máy bay không người lái, động cơ và thiết bị chụp ảnh hồng ngoại của chúng nếu không có giấy phép, các cơ quan chính phủ, bao gồm cả Quân ủy Trung ương Trung Quốc cho biết.

Cơ quan này cũng nói thêm rằng Trung Quốc không nhắm mục tiêu vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào, và các hạn chế sẽ có hiệu lực không quá 2 năm.

“Quyết định này có thể được coi là một sự thỏa hiệp của Bắc Kinh để tránh mất thị trường quốc tế và các biện pháp trừng phạt tiềm ẩn từ phương Tây, đặc biệt là sau khi Mỹ tuyên bố phát hiện máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất được xuất khẩu sang Nga”, nhà phân tích Antony Wong Tong tại Ma Cao cho biết.

Theo ông Tong, Bắc Kinh cần thể hiện rõ lập trường trung lập của mình để bảo vệ lợi ích quốc gia, đặc biệt là trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ phương Tây.

Theo một báo cáo do Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ công bố hôm 27/7, Trung Quốc đang giúp Nga trốn tránh các lệnh trừng phạt và có thể đang cung cấp cho Moscow công nghệ quân sự và lưỡng dụng để sử dụng trong cuộc xung đột với Ukraine.

Binh sĩ Ukraine thử nghiệm hoạt động của máy bay không người lái trước khi gửi đến khu vực xung đột phía đông Ukraine. Ảnh: The Guardian

Ông Zhou Chenming, một nhà nghiên cứu từ tổ chức tư vấn khoa học và công nghệ quân sự Yuan Wan có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết, những hạn chế đối với xuất khẩu máy bay không người lái có thể được coi là “câu trả lời có trách nhiệm” đối với những lời kêu gọi quốc tế về một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột. “Bắc Kinh nhận ra rằng sẽ là sai lầm nếu không làm gì để ngăn chiến tranh leo thang”, ông Zhou nhận định.

Các biện pháp hạn chế mới chắc chắn sẽ gây ra tổn thất nghiêm trọng cho các công ty Trung Quốc trong bối cảnh cả Nga và Ukraine đang mở rộng tìm kiếm các nhà cung cấp máy bay không người lái từ nước ngoài.

Tuy nhiên, thật khó để dự đoán liệu Nga hay Ukraine sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn, vì nó phụ thuộc vào số lượng máy bay không người lái mà họ nhập khẩu từ bên thứ ba, ông Fu Qianshao, một nhà phân tích hàng không quân sự Trung Quốc cho biết.

Trong nửa đầu năm nay, Nga đã chi khoảng 562,7 triệu USD cho máy bay không người lái và các thiết bị khác nằm trong diện hạn chế xuất khẩu mới nhất, trong khi con số này ở Ukraine chỉ khoảng 11,6 triệu USD, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc.

“Trung Quốc sẽ chịu thiệt hại nặng nề nhất, vì nước này từng chiếm hơn 70% thị phần trên thị trường máy bay không người lái quốc tế”, ông Fu nhận định.

Giáo sư Ni Lexiong tại Đại học Khoa học Chính trị và Luật Thượng Hải cho rằng, để chứng tỏ Trung Quốc là một cường quốc có trách nhiệm, Bắc Kinh cần cho thế giới thấy rằng họ sẵn sàng hy sinh lợi ích kinh tế của mình.

“Những hạn chế mới cũng là một động thái bác bỏ cáo buộc của phương Tây rằng Bắc Kinh đang hưởng lợi từ cuộc xung đột này”, vị giáo sư kết luận.

Nguyễn Tuyết (Theo SCMP, Bloomberg)