Đằng sau cuộc tấn công USV vào cảng Novorossiysk của Nga ở Biển Đen

Sáng 4/8 (theo giờ địa phương), thành phố cảng Novorossiysk của Nga ở Biển Đen bị ít nhất 2 tàu không người lái (USV) “cảm tử” tấn công. Bộ Quốc phòng Nga cho biết, tàu tuần tra tại cảng Novorossiysk đã phát hiện và đánh chặn kịp thời 2 USV này.

Theo phân tích của Bộ Quốc phòng Nga, lực lượng Ukraine có vẻ như đang cố gắng tấn công Novorossiysk – nơi đặt căn cứ của Hạm đội biển Đen.

Cũng trong ngày 4/8, một USV của Ukraine đã tấn công tàu chiến của Nga gần cảng Novorossiysk. Đây được xem là cuộc tấn công nghiêm trọng nhất vào nhằm vào hải quân Nga kể từ năm 2022, cho thấy xung đột leo thang trên biển trong khi tầm hoạt động và khả năng của các phương tiện không người lái Ukraine ngày càng gia tăng.

Tàu chiến của Nga bi nghiêng sang một bên sau cuộc tấn công gần cảng Novorossiysk ở Biển Đen. Ảnh: Telegram

New York Times cũng đã xác minh nhiều video và ảnh về một tàu đổ bộ lớp Ropucha bị nghiêng về mạn trái, con tàu được dẫn vào cảng và hiện đang ở một bến tàu. Đây cũng chính là loại tàu xuất hiện trong video do USV của Ukraine ghi lại. Chiếc USV này lao với tốc độ cao và dường như tấn công vào mạn trái của tàu đối phương.

Ba quan chức Ukraine giấu tên cho biết cuộc tấn công ở Novorossiysk là một hoạt động chung của Cơ quan An ninh Ukraine và Hải quân Ukraine. Về mặt công khai, Ukraine không nhận trách nhiệm, điều này phù hợp với phản ứng thông thường của họ đối với các cuộc tấn công ở Nga.

Một trong các quan chức cho biết, con tàu của Nga bị hư hại là Olenegorsky Gornyak, một tàu lớp Ropucha đóng vào những năm 1970 và có thể chở hàng nặng như xe bọc thép.

Cảng xuất khẩu quan trọng của Nga ở Biển Đen

Novorossiysk là một trung tâm thương mại quốc tế của Nga từ thế kỷ 19. Trước khi sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phân bổ nguồn lực đáng kể để xây dựng căn cứ hải quân tại Novorossiysk, biến nơi đây thành một trong những trung tâm hải quân chính của Nga ở Biển Đen.

Cảng Novorossiysk là một trong những cảng biển lớn nhất của Nga cũng như châu Âu, là một đầu mối quan trọng trong việc xuất khẩu ngũ cốc , dầu mỏ và các sản phẩm khác của Nga sang các nước trên thế giới.

Tại hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo châu Phi vào tuần trước ở St. Petersburg, ông Putin đã cam kết cung cấp miễn phí ngũ cốc cho một số quốc gia châu Phi – số ngũ cốc này có thể sẽ được xuất khẩu từ cảng Novorossiysk.

Cuộc tấn công hôm 4/8 và việc tạm dừng giao thông hàng hải tại Novorossiysk sau đó đã khiến giá lúa mì tăng, cho thấy tầm quan trọng của hải cảng này đối với thương mại ngũ cốc toàn cầu, bởi Nga là nước xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới.

Caspian Pipeline Consortium, công ty vận hành một kho cảng dầu tại Novorossiysk, cho biết vụ tấn công đã khiến hoạt động di chuyển của các tàu trong cảng tạm thời bị đình trệ. Không rõ liệu có bất kỳ cơ sở hạ tầng xuất khẩu dầu nào bị hư hại trong cuộc tấn công hay không.

Cuộc tấn công vào Novorossiysk có thể là “một cú sốc mạnh đối với nền kinh tế Nga”, kênh Telegram Readovka Explains của Nga cho hay, đồng thời kêu gọi Moscow có “phản ứng ngay lập tức”.

Nếu các cuộc tấn công tiếp tục diễn ra xung quanh cảng, hậu quả có thể là sự gián đoạn kinh tế đáng kể đối với Nga.

Phạm vi hoạt động của USV Ukraine ngày càng xa

Kể từ khi mất một số lượng lớn tàu hải quân trong những ngày đầu của cuộc xung đột, Kiev đã phải tiến hành một trận chiến bất đối xứng ở Biển Đen, nơi Nga đã sử dụng ưu thế hải quân của mình để phóng hàng trăm tên lửa từ tàu chiến vào các thị trấn và thành phố của Ukraine.

Để bù lại những bất lợi trong tác chiến hải quân ở Biển Đen, Ukraine mở rộng quy mô và nâng tầm hoạt động của hạm đội USV.

Một số USV của Ukraine. Ảnh: United24

Dấu hiệu cho thấy năng lực hải quân của Kiev ngày càng được cải thiện xuất hiện từ tháng 10/2022, khi Ukraine tấn công các tàu chiến Nga ở Sevastopol, căn cứ của Hạm đội Biển Đen ở Crimea, bằng USV và UAV.

Tháng 11/2022, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi phát triển một đội USV với nguồn tiền huy động được thông qua nền tảng gây quỹ nhà nước.

“Chúng có thể tham gia trinh sát tầm xa, giám sát hoạt động ven biển, hộ tống và hỗ trợ hạm đội thông thường, hộ tống tàu thương mại, điều chỉnh các cuộc tấn công tên lửa và pháo binh, bảo vệ căn cứ của chúng ta và chống lại các hoạt động đổ bộ”, Phó Đô đốc Oleksiy Neizhpapa, chỉ huy lực lượng Hải quân Ukraine, cho biết vào thời điểm đó.

Các tàu không người lái như vậy cũng có thể được sử dụng để tấn công. Cuộc tấn công cầu Crimea hồi tháng 7 được thực hiện bằng 2 USV. Nơi này cách bờ biển gần nhất do Ukraine kiểm soát khoảng 570km, dấu hiệu đầu tiên cho thấy các tàu tấn công không người lái của Kiev có phạm vi hoạt động xa tới vậy. Novorossiysk thậm chí còn xa hơn nữa, cách khoảng 650km.

Theo New York Times, đoạn video về cuộc tấn công ngày 4/8 đã được ghi lại từ một USV giống như mẫu MAGURA V5 mà Ukraine trước đây đã sử dụng để tấn công các tàu chiến Nga.

Các nhà sản xuất MAGURA V5 nói rằng USV này được thiết kế cho nhiều nhiệm vụ, từ giám sát đến chiến đấu, có thể di chuyển với tốc độ khoảng 77km/h và có trọng tải lên tới 320 kg. USV có tầm hoạt động lên tới 450 hải lý (800km), gần bằng khoảng cách giữa cảng Odessa của Ukraine và cảng Novorossiysk của Nga.

Cũng trong ngày 4/8, các máy bay không người lái (UAV) của Ukraine đã tấn công một quân cảng của Nga tại Feodosia trên bán đảo Crimea. Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã bắn hạ 10 máy UAV của Ukraine và vô hiệu hóa 3 chiếc khác, đồng thời cho biết không có thiệt hại nào đối với cảng.

Trong khi đó, bà Natalia Humeniuk, Người phát ngôn Bộ Tư lệnh tác chiến miền Nam của quân đội Ukraine, cho biết Hạm đội Biển Đen của Nga sử dụng một kho chứa dầu lớn tại cảng ở Feodosia, và “do đó, chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến các vụ nổ ở đó”.