Đại án chuyến bay giải cứu có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp
Ngày 2/10, Cơ quan An ninh điều tra (ANĐT), Bộ Công an đã hoàn thành bản kết luận điều tra vụ án “Nhận hối lộ; đưa hối lộ; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và che giấu tội phạm” xảy ra tại Thái Nguyên và một số tỉnh, thành phố.
Đây là vụ án tham nhũng, chức vụ có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp (giai đoạn 2 vụ án Cục lãnh sự) được lãnh đạo các cấp, ban ngành và dư luận đặc biệt quan tâm.
Hành vi của các bị can đã xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan Nhà nước đối với việc bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài nói chung và trong hoàn cảnh đặc biệt người dân bị mắc kẹt trong đại dịch COVID-19 cần đến sự hỗ trợ của cơ quan chức năng nói riêng.
Các bị cáo đã xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan tư pháp, che giấu hành vi phạm tội, gây cản trở quá trình điều tra; làm mất lòng tin của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, cơ quan quản lý Nhà nước, sự điều hành của Chính phủ.
Do đó, cần phải đưa ra truy tố, xét xử nghiêm minh trước pháp luật.
Đề nghị truy tố 17 bị can với 4 tội danh
Tại giai đoạn 2 vụ án, Cơ quan ANĐT, Bộ Công an đã điều tra triệt để, khách quan, làm rõ hành vi, phương thức thủ đoạn, bản chất hành vi phạm tội của các bị can, cũng như các dấu hiệu sai phạm khác có liên quan.
Đến nay, Cơ quan ANĐT Bộ Công an đã hoàn thành việc điều tra vụ án, làm rõ hành vi phạm tội; đủ căn cứ kết luận và đề nghị truy tố 17 bị can về 4 tội danh gồm Nhận hối lộ; đưa hối lộ; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và che giấu tội phạm”.
Trong đó bị can Trần Tùng (SN 1978, nguyên Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên) bị đề nghị truy tố về hai tội danh gồm “Nhận hối lộ” và “ Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.5 bị can bị đề nghị truy tố về hành vi “Nhận hối lộ” gồm:
- Trần Thị Quyên (SN 1986, Giám đốc Công ty Sen vàng Đất Việt);
- Lê Thị Phượng (SN 1969, nguyên Chuyên viên Phòng khoa giáo Văn xã, Văn phòng UBND tỉnh Hải Dương);
- Nguyễn Văn Văn (SN 1965, nguyên Phó giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Nam);
- Lê Ngọc Tường (SN 1979, nguyên Phó giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam);
- Nguyễn Mạnh Trường (SN 1980, nguyên Chuyên viên Phòng vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải).
10 bị can bị đề nghị truy tố về hành vi “Đưa hối lộ” gồm:
- Vũ Hồng Quang (SN 1977, nguyên Phó Phòng vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải);
- Trần Thanh Nhã (SN 1991, trú tại TP Hồ Chí Minh);
- Vũ Hoàng Dũng (SN 1987, trú tại Hà Nội);
- Nguyễn Mạnh Cương (SN 1977, trưởng Phòng thương mại điện tử Công ty Cổ phần thương mại hàng không Vietjet);
- Đặng Nhật Đức (SN 1975, Giám đốc Công ty TNHH Top Agent Japan);
- Bùi Đăng Khoa (SN 1984, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Du ngoạn thế giới);
- Trương Thị Mỹ Dung (SN 1972, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Thương mại Dịch vụ Du lịch Ánh Sao Thiên);
- Phạm Quốc Thắng (SN 1977, Giám đốc Công ty TNHH PNR);
- Trần Thị Ngân (SN 1984, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Anna Travel);
- Trần Minh Phụng (SN 1970, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ du lịch và Xây dựng Gia Huy).
Căn cứ vào các tài liệu thu thập được, Cơ quan ANĐT, Bộ Công an đã đề nghị truy tố bị can Nguyễn Xuân Thông (SN 1975, trú tại Hà Nội) về hành vi “Che giấu tội phạm”.Trước đó, vào ngày 3/4/2023, Cơ quan ANĐT Bộ Công an ra Bản kết luận điều tra số 08/KLĐT-ANĐT-P5 và chuyển hồ sơ vụ án "Đưa hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Bộ Ngoại giao, Hà Nội và các tỉnh, thành phố (Giai đoạn 1) đến Viện KSNDTC (Vụ 1) đề nghị truy tố 54 bị can trước pháp luật và tách các nội dung liên quan có dấu hiệu sai phạm nhưng chưa được làm rõ ở Giai đoạn 1 để tiếp tục điều tra, xác minh, làm rõ và kết luận ở Giai đoạn 2 vụ án.
Ngày 12/4/2023, Cơ quan ANĐT Bộ Công an ra Quyết định phân công Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra giải quyết nguồn tin về tội phạm số 164/QĐ-ANĐT-P5 đối với các vấn đề tách ra để điều tra, xác minh, làm rõ ở Giai đoạn 2 vụ án.
Ngày 18/4/2023, Viện KSND Tối cao (Vụ 1) ra bản cáo trạng số 3813/CT-VKSTC-V1 đối với vụ án "Nhận hối lộ", "Đưa hối lộ", "Môi giới hối lộ", "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Lừa đảo hiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Bộ Ngoại giao và một số Bộ, ngành, địa phương, truy tố 54 bị can trước pháp luật.
Một chuyến bay giải cứu thời kì đỉnh dịch.
Ngày 28/7/2023, TAND TP Hà Nội xét xử sơ thẩm tuyên phạt 54 bị cáo theo tội danh, điều luật, hình phạt tại Bản án hình sự Sơ thẩm số 319/2023-HS-ST; ngày 27/12/2023, TAND Cấp cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm, tuyên phạt 21 bị cáo có kháng cáo theo tội danh, điều luật, hình phạt tại Bản án hình sự thẩm số 984/2023/HS-PT.
Căn cứ kết quả kiểm tra, xác minh, ngày 9/6/2023 Cơ quan ANĐT Bộ Công an ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Nhận hối lộ"; ngày 21/9/2023 ra quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Đưa hối lộ”.
Ngày 23/8, ra quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; che giấu tội phạm" theo quy định tại Điều 356 và Điều 389 BLHS, xảy ra tại Thái Nguyên và một số tỉnh, thành phố để điều tra theo quy định của pháp luật.
Trước đó, tháng 1/2020, dịch COVID-19 bùng phát ở Trung Quốc và diễn biến phức tạp. Trước tình hình trên, tháng 3/2020, Chính phủ tổ chức 1 chuyến bay giải cứu, đưa 30 công dân Việt Nam từ Vũ Hán (Trung Quốc) về nước.
Đến tháng 4/2020, Chính phủ tiếp tục tổ chức một số chuyến bay chỉ thu phí vé máy bay và cách ly tại cơ sở Quân đội (chuyến bay "giải cứu").
Do nhu cầu công dân về nước rất lớn, trong khi việc cách ly và chi phí gặp khó khăn, từ tháng 2/2020 đến 29/4/2021, Chính phủ đã chỉ đạo, giao Tổ công tác 4 Bộ (do Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp các Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Quốc phòng) xây dựng kế hoạch triển khai, báo cáo lãnh đạo Chính phủ (qua Văn phòng Chính phủ) xem xét, quyết định kế hoạch tổ chức các chuyến bay đưa công dân về nước theo tháng/quý; từ tháng 4/2021 đến tháng 1/2022, giao thẩm quyền quyết định phê duyệt các chuyến bay cho Tổ công tác 5 Bộ (Bộ Ngoại giao chủ trì, Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Quốc phòng và bổ sung thêm Bộ Công an).
Việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước được thực hiện dưới 3 hình thức gồm chuyến bay do Cơ quan Nhà nước phối hợp tố chức đưa công dân về nước cách ly tại cơ sở Quân đội;; song song với các chuyến bay giải cứu, Chính phủ cho phép tổ chức các chuyến bay thí điểm, hình thức trọn gói đón công dân Việt Nam về nước bằng kinh phí tự nguyện của công dân (gọi tắt là chuyến bay Combo) và chuyến bay đơn lẻ, phát sinh đột xuất ngoài kế hoạch…
Lợi dụng chủ trương của Đảng, Nhà nước và chức vụ quyền hạn được giao, một số cá nhân tại UBND các tỉnh, thành phố đã thoả thuận đưa/ nhận hối lộ, làm trái công vụ để tham mưu, đề xuất chấp thuận chủ trương cho các doanh nghiệp đưa công dân về nước cách ly y tế tại các địa phương; trực tiếp hoặc qua trung gian móc nối, thoả thuận với cán bộ thuộc Bộ Y tế đưa hối lộ/ nhận hối lộ với số tiền lớn để có văn bản chấp thuận; xét duyệt cho công dân (khách lẻ) về trên các chuyến bay đơn lẻ; có bị can còn lợi dụng vị trí công tác hướng dẫn, xúi giục người có liên quan khai báo gian dối, che giấu tội phạm, gây cản trở việc điều tra, làm rõ tội phạm của cơ quan chức năng.
Đại án chuyến bay giải cứu: Nguyên Phó giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên đã nhận hối lộ như thế nào?
Liên quan đến vụ án “Nhận hối lộ; Đưa hối lộ; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Che giấu tội phạm” xảy ra tại Thái Nguyên và một số tỉnh, thành phố, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an xác định, nguyên Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên Trần Tùng đã lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao, nhận hối lộ hơn 4,4 tỷ đồng để tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly y tế đối với 3 chuyến bay; lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ hưởng lợi bất chính hơn 3,2 tỷ đồng để tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly y tế đối với 5 chuyến bay.
Thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc tiếp nhận công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước bằng hình thức tự trả phí cách ly y tế tại khách sạn, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành các Kế hoạch đảm bảo y tế phòng, chống dịch bệnh COVID-19 cho người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam làm việc, học tập, thăm thân, cách ly y tế trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Theo đó, UBND tỉnh Thái Nguyên giao Sở Ngoại vụ là đầu mối tổng hợp danh sách, hồ sơ của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đề nghị cho người nước ngoài nhập cảnh và thẩm định kể hoạch đón người của các đơn vị; chủ trì, phối hợp với Sở Y tế, Công an tỉnh và các đơn vị, địa phương có liên quan thẩm định điều kiện nhập cảnh và cách ly y tế, thống nhất phương án đón đoàn, thời gian, địa điểm cách ly và kế hoạch làm việc cụ thế đối với từng đoàn khách nhập cảnh, trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt, hỗ trợ và hướng dẫn các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện các thủ tục nhập cảnh và trong quá trình thực hiện cách ly, theo dõi theo kế hoạch.
Bị can Trần Tùng, nguyên Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên.
Tại Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên, Trần Tùng được giao thực hiện nhiệm vụ này.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao trong việc tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly tại tỉnh Thái Nguyên, được sự giúp sức của Trần Thị Quyên, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Sen vàng Đất Việt, viết tắt là Công ty Sen vàng Đất Việt, Trần Tùng đã có hành vi nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ để trục lợi cá nhân.
Cái bắt tay của nguyên Phó giám đốc Sở ngoại vụ và nguyên đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản
Khoảng cuối năm 2020, Vũ Hồng Nam, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản (bị can Giai đoạn 1 vụ án) liên hệ với ông Nguyễn Đình Việt, Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên) đề nghị giúp đỡ, tạo điều kiện đưa công dân Việt Nam từ Nhật Bản về nước cách ly tại Thái Nguyên. Ông Việt sau đó đã cho Nam số điện thoại của Tùng để hai bên liên hệ.
Đầu tháng 3/2021, Tùng chủ động gọi điện cho Nam thông báo đã có địa điểm cách ly và đề nghị Nam gửi công điện về UBND tỉnh Thái Nguyên.
Về phần Nam, trước khi gửi công điện về UBND tỉnh Thái Nguyên, ông này đã giới thiệu và cho Lê Văn Nghĩa, Giám đốc Công ty Cổ phần Du lịch và Dịch vụ ăn uống Nhật Minh, viết tắt là Công ty Nhật Minh - bị can Giai đoạn 1 vụ án số điện thoại của Tùng để liên hệ thủ tục xin cách ly cho công dân ở tỉnh Thái Nguyên.
Tại một nhà hàng trên địa bàn TP Thái Nguyên, Tùng và Nghĩa đã thoả thuận, Nghĩa sẽ trao đổi để Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản có văn bản gửi tỉnh Thái Nguyên xin chủ trương cách ly (do tỉnh Thái Nguyên không giải quyết đề nghị xin cách ly của doanh nghiệp), các thủ tục để UBND tinh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly sẽ do Tùng đảm nhiệm.
Trong quá trình nói chuyện, nguyên Phó giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên đã yêu cầu Nghĩa, cho Công ty Sen Vàng Đất Việt do Trần Thị Quyên làm giám đốc thực hiện việc cách ly với chi phí trọn gói là 18 triệu đồng/1 khách (gồm chi phí khách sạn, ăn ở, chi phí test Covid, xe vận chuyển, chi phí khác như việc xin văn bản chấp thuận cách cách ly được thuận lợi); nhưng khi ký hợp đồng với Công ty Sen vàng Đất Việt chỉ thể hiện từ 10 đến 12 triệu đồng/1 khách cách ly, số tiền chênh lệch từ 6 đến 8 triệu đồng còn lại sẽ chuyển ngoài hợp đồng cho Quyên để chuyển lại cho Tùng.
Nghĩa thấy chi phí trọn gói (trong đó có việc chi phí xin văn bản chấp thuận) mà Tùng đưa ra quá cao xin giảm nhưng Tùng không đồng ý nên buộc phải làm theo yêu cẩu của Tùng.
Sau khi thống nhất, Tùng gọi điện để Quyên đến gặp Nghĩa cùng trao đổi về việc tổ chức cách ly.
Tại nhà hàng này, cả 3 cùng thống nhất về việc Quyên lo trọn gói các thủ tục cách ly cho khách tại Thái Nguyên (gồm khách sạn, ăn uống, đi lại, test Covid...). Nghĩa sẽ chuyển toàn bộ tiền trong hợp đồng và ngoài hợp đồng như thỏa thuận nêu trên cho Quyên.
Nghĩa sẽ trao đổi để Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản có văn bản đề nghị UBND tỉnh Thái Nguyên tiếp nhận công dân từ Nhật Bản về nước được cách ly.
Kết quả, Công ty Nhật Minh đã được tổ chức 3 chuyến bay (chuyến bay ngày 9/4, 4/5 và 28/9/2021), đưa tổng số 668 người về cách ly tại tỉnh Thái Nguyên.
Quá trình tổ chức thực hiện 3 chuyến bay, theo thỏa thuận, Nghĩa đã chuyển tổng cộng hơn 11 tỷ đồng cho Quyên.
Trong đó: Chuyển theo 3 hợp đồng đã ký với Quyên là 6,6 tỷ đồng; chuyển ngoài hợp đồng vào tài khoản cá nhân của Quyên và tài khoản do Quyên chỉ định (tài khoản của Trần Hải Phương là em trai Quyên) hơn 4,4 tỷ đồng.
Sau khi nhận được tiền từ Nghĩa, Quyên đã chuyển cho Tùng hơn 2,4 tỷ đồng thông qua tài khoản ngân hàng của Trần Quyết (em trai Tùng) và Nguyên Trung Dũng (bạn Tùng); chuyển hơn 1,9 tỷ đồng cho một số cá nhân và sử dụng phục vụ cách ly.
Khi Cơ quan ANĐT Bộ Công an khởi tố vụ án Giai đoạn 1, Tùng đã nhờ Trần Quyết chuyển hơn 1,2 tỷ đồng để Quyên hợp thức việc để tiền ngoài hợp đồng với lý do nộp tiền thuế vào kho bạc Nhà nước tỉnh Thái Nguyên.
Như vậy, Tùng đã nhận hối lộ 3 lần của Nghĩa qua Quyên, tổng cộng hơn 4,4 tỷ đồng; Quyên được hưởng lợi 300 triệu đồng khi tổ chức cách ly cho công dân theo đề nghị của Tùng.
Quá trình đấu tranh, Cơ quan ANĐT, Bộ Công an đã làm rõ hành vi "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" của bị can Trần Tùng.
Quá trình điều tra xác định, sau chuyến bay ngày 28/9/2021, Nam không cho Nghĩa tiếp tục thực hiện chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ Nhật Bản hồi hương cách ly y tế tại Thái Nguyên mà cho Trần Tùng tự đề cử công ty thực hiện.
Trần Tùng lựa chọn bà Bùi Thị Kim Phụng (Đại diện Công ty Fujitravell, Nhật Bản) để phối hợp thực hiện.
Theo đó, bà Phụng sẽ liên hệ bán vé trọn gói cho công dân, thuê tàu bay đưa công dân từ Nhật Bản đến sân bay Nội Bài; chuyển tiền để Tùng thực hiện dịch vụ đón công dân từ sân bay Nội Bài về địa điểm cách ly, thực hiện các dịch vụ cách ly cho công dân.
Sau khi thống nhất, Tùng đã lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao, hướng dẫn bà Phụng mượn pháp nhân của Công ty Cổ phần Én Việt (viết tắt là Công ty Én Việt, do ông Trần Thanh Tân là Giám đốc và bà Bùi Thị Tuyết Mai là Phó Giám đốc), sử dụng Công văn Số 3065/UBND-KGVX ngày 2/7/2021 của UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly để xin và được Cục Lãnh sự đồng ý cho phép thực hiện 2 chuyến bay vào ngày 9/11/2021 (công văn số 4534/LS-BHCD ngày 3/11/2021) và ngày 20/11/2021 (công văn số 4660/LS-BHCD ngày 9/11/2021)…
Sau khi Công ty Én Việt được thực hiện chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ Nhật Bản hồi hương cách ly tại tỉnh Thái Nguyên, Trần Tùng giao cho Quyên giám sát, thanh toán dịch vụ đón, cách ly cho công dân về trên 3 chuyến bay; giao bà Nguyễn Thị Hảo giám sát, thanh toán dịch vụ đón, cách ly công dân về trên 2 chuyến bay.
Với hành vi trên, Cơ quan ANĐT Bộ Công an xác định Trần Tùng đã lợi dụng chức vụ quyền hạn làm trái công vụ , thực hiện không đúng chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao, hưởng lợi số tiền hơn 3,2 tỷ đồng trong việc thực hiện 7 chuyển bay đưa công dân từ Nhật Bản về cách ly tại tỉnh Thái Nguyên.