Tăng trưởng quý III nhanh nhất trong 2 năm
Số liệu do Tổng cục Thống kê (GSO) công bố ngày 6/10 cho thấy GDP thực tế của Việt Nam tăng trưởng mạnh hơn dự kiến trong quý III/2024, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước, vượt trội hơn so với mức dự báo trung bình của thị trường là 6,1% và dự báo của UOB là 5,7%. Đây là tốc độ tăng trưởng cao nhất kể từ quý III/2022, khi các hoạt động phục hồi mạnh mẽ sau thời kỳ suy thoái của đại dịch. Kết quả mới nhất này đã góp phần mở rộng mức tăng 7,09% (đã điều chỉnh) trong quý II/2024, tạo nên mức tăng trưởng tích lũy trong 9 tháng đầu năm 2024 là 6,82% so với cùng kỳ năm trước.
Kết quả bất ngờ trong quý III/2024 phản ánh khả năng phục hồi của nền kinh tế, bất chấp sự tàn phá của siêu bão Yagi. Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2024 vào chiều ngày 7/10/2024, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Quốc Phương thông tin, bão Yagi đã gây ra những thiệt hại rất lớn: có 318 người chết, 26 người mất tích và 1.976 người bị thương. Tính đến ngày 27/9/2024, ước tính thiệt hại khoảng 81,5 nghìn tỷ đồng... làm giảm tăng trưởng kinh tế khoảng 0,75%.
Trong khi các lĩnh vực chính bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi cơn bão, sản lượng nông, lâm nghiệp và thủy sản trong quý III/2024 nhìn chung đã tăng 2,6% so với cùng kỳ năm trước (chậm hơn so với mức 3,6% trong quý II/2024). Sản lượng sản xuất tiếp tục tăng tốc đạt 11,4% so với cùng kỳ năm trước từ mức tăng 10,4% trong quý II/2024. Khu vực dịch vụ tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước sau mức tăng 7,1% trong quý II/2024.
Nhìn chung trong quý III/2024, khu vực dịch vụ là động lực chính đóng góp vào tăng trưởng GDP với 3,24 điểm phần trăm, tiếp theo là công nghiệp và xây dựng với 3,37 điểm phần trăm, 2 lĩnh vực này chiếm 89% trong mức tăng chung là 7,4%.
Tỷ lệ lạm phát giảm tốc trong tháng 9 xuống còn 2,6% so với cùng kỳ năm trước từ mức 3,45% trong tháng 8/2024, do giá thực phẩm, chi phí nhà ở và các thành phần chính khác tiếp tục giảm nhẹ. Trong quý III/2024, lạm phát chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã giảm xuống còn 3,5% so với cùng kỳ năm trước từ mức 4,4% trong quý II/2024. Mức tăng CPI trung bình tính đến hiện tại đã chậm lại còn 3,9% so với cùng kỳ năm trước từ mức đỉnh điểm là 4,1% vào tháng 7/2024, thấp hơn mức mục tiêu 4,5%.
Các dữ liệu khác trong quý III/2024 phản ánh khả năng phục hồi chung của nền kinh tế Việt Nam. Cả hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu đều ghi nhận mức tăng trưởng lần lượt là 10,7% và 11,1% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 9, kéo dài đà tăng trưởng 2 chữ số ở tháng thứ 7 liên tiếp của năm 2024. Tính từ đầu năm đến tháng 9, xuất khẩu của Việt Nam tăng 14,6% so với cùng kỳ năm trước và nhập khẩu tăng 16,5% so với cùng kỳ năm trước, với thặng dư thương mại là 20,8 tỷ USD, chỉ thấp hơn một chút so với mức 22,1 tỷ USD đạt được trong cùng kỳ năm 2023.
Sự gia tăng doanh số ngành bán dẫn kể từ giữa năm 2023 cho thấy đà tăng trưởng có khả năng sẽ được duy trì trong 1-2 quý tới. Doanh số bán lẻ chậm lại một, từ mức trung bình là 8,7% vào tháng 8/2024, xuống còn 7,6% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 9/2024, thấp hơn nhiều so với tốc độ 10,4% của năm 2023, cho thấy tâm lý người tiêu dùng đã trở nên thận trọng hơn.
Xoay chiều dự báo tăng trưởng cả năm
Với hiệu suất đáng ngạc nhiên trong quý III/2024 bất chấp sự tàn phá của cơn bão Yagi, tăng trưởng GDP từ đầu năm tới hiện tại đã đạt 6,8%, nhờ vào nền cơ sở thấp (3 quý đầu năm 2023: 4,2%) cũng như mức tăng trưởng mạnh mẽ trong cả lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ trong năm 2024.
Chỉ số quản lý thu mua (PMI) mới nhất của Việt Nam đã đảo chiều giảm mạnh xuống 47,3 điểm, lần đầu tiên trong vùng suy giảm sau 5 tháng liên tiếp mở rộng. Trong báo cáo tăng trưởng kinh tế quý III/2024 vừa công bố, các chuyên gia Ngân hàng UOB cho rằng, diễn biến này đặt lưu ý về năng lực sản xuất và chuỗi cung ứng của đất nước, cũng như các ngành nông nghiệp và dịch vụ, trước sự gián đoạn từ cơn bão Yagi. Những gián đoạn này có khả năng rõ ràng hơn trong giai đoạn tháng 10-11/2024, do đó, đà tăng trưởng được dự báo sẽ chậm lại từ mức 7,4% trong quý III/2024, xuống còn 5,2% so với cùng kỳ năm trước trong quý hiện tại.
Tuy nhiên, dự báo cho cả năm 2024, các chuyên gia của UOB cho rằng, tốc độ tăng trưởng GDP sẽ được nâng lên nhờ kết quả tích lũy đã đạt được 6,8% so với cùng kỳ năm trước. "Chúng tôi điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng cả năm lên 6,4% (so với dự báo trước đó là 5,9%), gần với mức cao nhất của mục tiêu tăng trưởng chính thức là 6,0-6,5%", các chuyên gia của UOB dự báo và cho biết thêm: "dự báo tăng trưởng năm 2025 vẫn được duy trì ở mức 6,6%, phản ánh mức tăng sản lượng dự kiến vào đầu năm sau để bù đắp cho những tổn thất trước đó do cơn bão Yagi gây ra, cũng như tác động lan tỏa từ chính sách nới lỏng của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) và các biện pháp kích thích kinh tế của Trung Quốc".
Với lạm phát CPI có dấu hiệu giảm bớt, sức mạnh của đồng USD dự kiến sẽ suy yếu hơn nữa sau chính sách nới lỏng của FED và với những tác động tiêu cực lan rộng sau cơn bão Yagi, các chuyên gia UOB cho rằng, khả năng Ngân hàng Nhà nước chuyển sang nới lỏng chính sách tiền tệ sẽ được cân nhắc nhiều hơn so với trước đây. Tuy nhiên, điều này sẽ được cân đối với các yếu tố như hiệu suất kinh tế mạnh mẽ, đặc biệt là trong quý III/2024 và khả năng lạm phát bùng phát trong quý IV/2024 sau cơn bão Yagi, do thực phẩm (chiếm 33,6%) và nhà ở (18,8%) chiếm ưu thế trong rổ CPI.
Từ những phân tích trên, các chuyên gia UOB nhận định, Ngân hàng Nhà nước có khả năng sẽ áp dụng cách tiếp cận có trọng tâm hơn để hỗ trợ các cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng trong khu vực của họ, thay vì triển khai một công cụ rộng rãi trên toàn quốc như cắt giảm lãi suất. "Chúng tôi dự đoán Ngân hàng Nhà nước sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức hiện tại là 4,50%, trong khi tập trung vào việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và các biện pháp hỗ trợ khác", các chuyên gia UOB dự báo.