Liên quan đến sự việc ngập nước cục bộ tại lý trình Km25+419 trên cao tốc cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết vào ngày 29-7 vừa qua, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết để xác định nguyên nhân, trách nhiệm và đề xuất các giải pháp một cách khách quan, khoa học, cẩn trọng, Bộ đã cử đoàn công tác bao gồm các cơ quan chuyên môn, đơn vị xây lắp, đơn vị tư vấn, chuyên gia thủy văn có kinh nghiệm tổ chức kiểm tra thực tế hiện trường, đánh giá chi tiết điều kiện địa hình, thủy văn thượng lưu và hạ lưu khu vực ngập, rà soát hồ sơ khảo sát, thiết kế.
Ô tô bị nước cuốn trôi trên cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết vào sáng 29-7
Trên cơ sở báo cáo của chủ đầu tư và kết quả kiểm tra thực tế rà soát, đánh giá của các chuyên gia cho thấy quá trình thi công, các đơn vị đã thực hiện theo đúng hồ sơ thiết kế được duyệt, đảm bảo yêu cầu về chất lượng.
Về khẩu độ cống vị trí ngập, đơn vị tư vấn thiết kế đã thực hiện điều tra khảo sát mực nước lũ lịch sử cao nhất vào năm 1992 tại vị trí cống là 43,14 m và tính toán khẩu độ cống.
Kết quả rà soát lại lưu vực và các thông số đầu vào cho thấy vị trí cống Km25+419 được thiết kế với khẩu độ (2,5 x 2,5 m) đáp ứng yêu cầu thoát nước của lưu vực tự nhiên phía thượng lưu. Tại thời điểm xảy ra ngập, mặc dù lượng mưa chưa đạt tới tần suất tính toán nhưng cao độ đã lên đến 45,23 m, cao hơn đỉnh lũ lịch sử, là yếu tố bất thường cần phải nghiên cứu, làm rõ.
Về nguyên nhân ngập, Bộ GTVT cho rằng đoạn tuyến nằm sát sông Phan, phía thượng lưu có đập Sông Phan cách vị trí ngập 8,6 km. Các đập nói chung sau khi đưa vào vận hành, dòng chảy phía hạ lưu thường có biến đổi. Sau khi kiểm tra, các chuyên gia đánh giá từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan lòng sông, suối có hệ thực vật xâm lấn, bồi lắng làm thu hẹp dòng chảy, gây dềnh ứ nước cục bộ dẫn đến mực nước tại khu vực cống dâng cao, gây ngập đường.
Về trách nhiệm, các chuyên gia thống nhất đánh giá đây là tuyến mới, khu vực tuyến đi qua tại thời điểm khảo sát dân cư thưa thớt, việc điều tra số liệu thủy văn khó khăn, tư vấn chưa lường hết được việc thu hẹp dòng chảy phía hạ lưu cống dẫn đến dềnh ứ nước cục bộ.
"Các chuyên gia cũng đều thống nhất đánh giá việc tính toán cao độ thiết kế theo tần suất 1% tại vị trí cống mà chưa xét đến mực nước dềnh là trách nhiệm của đơn vị tư vấn mặc dù không phải là lỗi cố ý" - Bộ GTVT cho hay.
Về giải pháp xử lý, trước mắt các chuyên gia đề xuất cần tổ chức thanh thải các chướng ngại vật lòng sông từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan để tăng khả năng thoát nước và hạ thấp cao độ mực nước dềnh tại vị trí cống. Giải pháp này có chi phí thấp, có thể thực hiện ngay và Chủ đầu tư đang chỉ đạo thực hiện hoàn thành trong tháng 8-2023. Toàn bộ chi phí thực hiện do tư vấn chi trả.
Để đảm bảo ổn định công trình lâu dài, do chế độ thủy văn khu vực hạ lưu các đập thường rất phức tạp, Chủ đầu tư cần thuê một đơn vị tư vấn đầu ngành để tiến hành khảo sát tính toán, xây dựng mô hình toán cho toàn bộ khu vực, từ đó xác định mực nước tương ứng với tần suất thiết kế của dự án.
Căn cứ cao độ mực nước tính toán và các số liệu đảm bảo toàn diện, khoa học, có tính chính xác cao, sẽ xem xét, quyết định giải pháp. Trường hợp cần thiết, có thể nâng cao độ đường đỏ khu vực ngập nếu cao độ tính toán cao hơn cao độ tuyến hiện tại. Hiện nay, Ban QLDA Thăng Long đang chỉ đạo các đơn vị thực hiện các nội dung này.
Bộ GTVT cho rằng luôn quán triệt quan điểm "không đánh đổi chất lượng công trình vì bất cứ lý do gì". Đồng thời, coi đây là một bài học kinh nghiệm và đã yêu cầu các chủ đầu tư tổng rà soát lại hồ sơ thiết kế đối với các dự án đang thi công, để kịp thời điều chỉnh (nếu cần) đảm bảo chất lượng bền vững của công trình.
"Bộ sẽ xử lý nghiêm các chủ thể liên quan nếu để xảy ra các tồn tại ảnh hưởng đến chất lượng theo đúng hợp đồng đã ký kết" - Bộ GTVT nêu rõ.
