Chính quyền Kyiv triển khai cuộc phản công nhằm chiếm lại các khu vực lãnh thổ bị Nga chiếm đóng, nhất là tại các vùng phía Nam. Mặc dù người Ukraine có thêm sự lạc quan nhưng những chiến thắng nhỏ nhoi mà họ giành được đều phải trả giá. Trong khi lực lượng Ukraine tiếp tục thăm dò tìm kiếm điểm yếu trên hàng phòng thủ của Nga thì chính quyền Moscow cũng đang tìm phương hướng tiến quân và đã áp sát thành phố Kupiansk. Đây là thành phố Nga đã chiếm được trong đầu cuộc xung đột trước khi để bị giành lại một năm trước.
Mặc dù gần như không thể tìm được thông tin chính xác về tình hình trên chiến trường nhưng CNN đã có một số phân tích về những trận chiến mang tính chủ chốt trong giai đoạn gần đây nhất của cuộc xung đột.
Chiến sự tới nay
Mặc dù Ukraine gặp nhiều khó khăn trong khi tiến hành cuộc phản công, chúng ta cũng cần nhớ rằng cuộc xung đột này đã không hề tiến triển theo hướng mà Tổng thống Nga Vladimir Putin mong muốn.
Năm 2022, sau khi chứng kiến quân đội Nga rút khỏi khu vực quanh Kyiv và các vùng khác tại miền Bắc Ukraine, quân đội Ukraine đã giành được nhiều chiến thắng quan trọng tại vùng Kharkiv miền Đông và Kherson miền Nam.
Chiến sự ở năm 2023 có phần khác biệt, trong đó binh lính của cả hai phe đều đang chôn chân trong một cuộc xung đột tiến triển chậm chạp mà không thể thấy được thời điểm kết thúc. Chiến sự hiện tại tập trung chủ yếu tại vùng phía Đông và phía Nam Ukraine, tại đây lực lượng Ukraine liên tục gặp khó khăn khi cố gắng xuyên thủng hàng phòng thủ mà quân đội Nga đã củng cố suốt nhiều tháng. Thành công tại đây chỉ là chiếm lại các ngôi làng, thay vì các thành phố.
Mặt trận miền Nam
Tại vùng Zaporizhzhia, miền Nam Ukraine, những bước tiến nhỏ của Ukraine tại các vùng nông thôn đều bị cản trở bởi hàng phòng thủ của Nga. Binh lính Nga đã củng cố các vùng lãnh thổ này bằng hàng loạt bãi mìn, hào chống xe tăng, bẫy và chiến hào.
Vùng này là một mục tiêu quan trọng của Ukraine. Việc tiến sâu vào vùng lãnh thổ này qua hai hướng phản công sẽ mang lại cho Ukraine cơ hội cắt đứt cầu đường bộ giữa Crimea và khu vực phía đông Donetsk, bị Nga kiểm soát từ năm 2014.
Trong cuối tháng 8, binh lính Ukraine đã chiếm lại thành công Robotyne, một bước tiến mới đưa họ gần hơn tới tầm tấn công bằng pháo tự hành hướng vào thành phố trung tâm Tokmak. Tuy nhiên vẫn còn nhiều việc phải làm trước khi đạt được mục tiêu này.
Dữ liệu tính tới ngày 6 tháng 9 năm 2023.
Ukraine đã chiếm lại được một số vùng lãnh thổ quanh thị trấn Velyka Novosilka. Trong tháng 6, vào tuần thứ hai của cuộc phản công, họ đã giải phóng một số ngôi làng: Neskuchne, Blahodatne và Makarivka. Gần đây, họ chiếm lại thêm các làng Staromaiorske và Urozhaine, nhưng những tiến triển xa hơn đều gặp phải nhiều khó khăn. Lực lượng Nga cũng đã triển khai một số cuộc phản công.
Velyka Novosilka đã liên tục phải chịu những trận nã pháo trong một năm rưỡi vừa qua. Do gặp quá nhiều khó khăn khi đối phó với các cuộc không kích của Nga hướng vào thị trấn này, Kyiv đã kêu gọi các nước phương Tây hỗ trợ cung cấp máy bay chiến đấu F-16 và các phương pháp hỗ trợ trên không khác.
Thị trấn Orikhiv đã bị kẹt giữa làn đạn. Mặc dù nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine, thị trấn này đang liên tục chịu không kích từ Nga và thường xuyên bị tấn công bằng các loại bom có trọng lượng tới 500kg, đôi khi tới 20 lần trong 20 phút.
Cách Zaporizhzhia 60km về phía Đông Nam, Orikhiv bị kẹt giữa binh lính của chính quyền Kyiv hướng về phía Nam và lực lượng Nga cố gắng phòng thủ giữ vị trí.
Các công sự phòng thủ và chiến hào của Nga tại Zaporizhzhia, Ukraine, ngày 4 tháng 3 năm 2023. Ảnh: Maxar Technologies.
Kupiansk
Quân đội Ukraine đã cố gắng giữ Kupiansk của vùng Kharkiv. Thành phố này đã thất thủ trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột, và được giải phóng vào tháng 9 vừa rồi trong cuộc tấn công chớp nhoáng của quân đội Ukraine. Hiện tại, quân đội Nga đang cố gắng chiếm lại thành phố này một lần nữa.
Trong tháng 8, chính phủ Ukraine đã ra lệnh sơ tán thành phố này và khu vực lân cận. Đó đã là cuộc sơ tán lớn nhất trong nhiều tháng và là dấu hiệu về mức độ nghiêm trọng của tình hình chiến sự tại khu vực. Tuy nhiên, nhiều dân thường vẫn quyết định ở lại.
Đối với binh lính Ukraine, Kupiansk là thành phố có tầm quan trọng chiến lược trong nỗ lực ngăn cản bước tiến của quân đội Nga.
Chiến trường miền Đông
Hiện tại, thành phố Bakhmut đang nằm trong tầm kiểm soát của Nga sau những trận chiến kéo dài 9 tháng. Trong khi đó, quân đội Ukraine kiểm soát một số khu vực lân cận về phía Tây Nam thành phố.
Ảnh chụp trên không thành phố Bakhmut, chiến trường khốc liệt nhất tại vùng Donetsk, Ukraine, ngày 22 tháng 6 năm 2023. Ảnh: Libkos/AP.
Phần lớn vùng Donetsk và Luhansk bị chiếm giữ bởi lực lượng ly khai thân Nga suốt 9 năm qua. Đây là hai trong số bốn vùng tại Ukraine mà Moscow tuyên bố sáp nhập.
Thị trấn Avdiivka tại Donetsk Oblast vẫn đang dưới quyền kiểm soát của Ukraine, là một thị trấn nằm trên tiền tuyến và phải chứng kiến nhiều trận chiến khốc liệt. Phần lớn thị trấn này đã bị phá hủy, cư dân tại đây đã sơ tán.
Những tháng tới
Ukraine đang không còn thời gian, mùa thu sẽ khiến thời tiết ngày càng tồi tệ và điều kiện chiến đấu ngày càng bất lợi.
Vì một số lý do về mặt chính trị cũng như chiến lược, áp lực về việc cần phải đạt được thành công mang tính đột phá đang ngày càng đè nặng lên vai chính phủ Ukraine. Kyiv cần phải có nhiều lợi thế nhất có thể trong trường hợp đàm phán hòa bình được thực hiện hoặc trong trường hợp sự hậu thuẫn từ phương Tây vốn đã vững chắc trong thời gian vừa qua bất ngờ thay đổi.
Mặc dù quân đội Nga đã bị đẩy lùi phần nào kể từ khi chiến dịch quân sự được triển khai, họ vẫn đang nắm một số lợi thế. Quân đội Nga có quy mô vượt trội so với Ukraine, và vì ông Putin đã bị cô lập bởi cuộc xung đột nên sẽ không cần phải lo ngại về việc một cuộc xung đột kéo dài sẽ khiến ông mất đồng minh. Nga thậm chí có thể đối phó với chiến tranh tiêu hao tốt hơn nhiều so với Ukraine.
Bất kể cuộc phản công mang lại kết quả nào, chúng đều sẽ đóng vai trò bước ngoặt trong cách cuộc xung đột này kết thúc.
Nguyễn Quang Minh (theo CNN)
