Cách đánh mới của Ukraine
Một loạt các video do cả lực lượng Nga lẫn Ukraine quay bằng camera hành trình và camera UAV rồi đăng tải trên mạng xã hội cho thấy thủy quân lục chiến Ukraine tổ chức một cuộc tấn công mãnh liệt và sáng tạo ở Tây Makarivka gần thung lũng sông Mokri Yaly vào cuối tháng 6 vừa qua.
Xe tăng Ukraine bắn vào vị trí quân Nga ở Tây Makarivka. Ảnh: Forbes.
Nhưng rồi cuộc tiến công này thất bại và chính các video cũng cung cấp thông tin lý giải việc này.
Theo đó, các đội bộ binh đánh bộ của Ukraine rõ ràng nhanh chân hơn cả các xe tăng yểm trợ cho họ, bỏ lại đằng sau lưng thứ hỏa lực mạnh nhất mà họ cần để bám chắc lấy các thành quả.
Thủy quân lục chiến Ukraine đã sáng tạo ra các chiến thuật mới mẻ đầy bất ngờ trong cuộc tấn công dọc theo sông Mokri Yaly ở Nam tỉnh Donetsk. Nhờ vào các chiến thuật đo, trục Mokri Yaly trở thành một trong những nơi hứa hẹn nhất đối với người Ukraine trong cuộc phản công kéo dài một tháng rưỡi vừa qua.
Nhưng các chiến thuật đó không hoàn hảo. Trong trường hợp cuộc tiến công vào cuối tháng 6/2023, sự xuất hiện bất ngờ của một chiếc xe tăng Nga đơn lẻ dường như đã làm hỏng cuộc tấn công này.
Đổi hỏa lực mạnh lấy cơ động cao
Các lữ đoàn thủy quân lục chiến 35 và 37 của Ukraine đã dẫn đầu các cuộc tấn công dọc theo trục Donetsk của cuộc phản công. Nhưng so với chính các lữ đoàn của lục quân Ukraine, các lữ đoàn 35 và 37 chỉ được vũ trang hạng nhẹ.
Thí dụ, một lữ đoàn thủy quân lục chiến Ukraine với quân số 2.000 người thường di chuyển bằng vài chục xe tải bọc thép và được yểm trở bằng một đại đội xe tăng duy nhất (gồm 10 xe tăng T-80BV và T-64BV). Trong khi đó, một lữ đoàn lục quân Ukraine có thể gồm một tiểu đoàn có từ 30 xe tăng trở lên cộng thêm khá nhiều xe chiến đấu bộ binh bánh xích.
Lữ đoàn thủy quân lục chiến 37 thậm chí còn nhẹ hơn cả lữ đoàn 35. Lữ đoàn 37 đổi xe tăng hạng nặng của họ để lấy các xe trinh sát thiết giáp AMX-10RC chỉ nhẹ bằng nửa trọng lượng xe tăng và có lớp giáp mỏng hơn.
Ở đây, thủy quân lục chiến Ukraine chủ động giảm hỏa lực và lớp giáp để tăng tốc độ và khả năng cơ động.
Có lẽ lữ đoàn 35 đã lấy cảm hứng từ các xe thiết giáp cơ động nhanh của lục quân Mỹ tại Iraq vào năm 2003. Họ muốn tạo bất ngờ và gây sốc làm rối loạn và đứt gãy lực lượng Nga phòng ngự trong công sự .
Cuộc tấn công của lữ đoàn 35 đánh chiếm Makarivka vào tuần thứ 2 của chiến dịch phản công đã minh họa cho chiến thuật xung kích này.
Các xe quân sự của thủy quân lục chiến Ukraine tạo thành một đoàn dài. Xe tải Mastiff nối đuôi xe tăng T-80, còn xe tăng T-80 lại nối đuôi xe tải Mastiff khác. Tất cả lăn bánh về Makarivka trên một đoạn đường đầy bụi bặm.
Các xe tải tăng tốc lao qua các chiến hào Nga, tạo khoảng trống cho xe tăng chế áp. Nhưng bản thân các cỗ xe tăng Ukraine cũng nã pháo trong hành tiến vì các kíp xe hiểu rằng điều cốt lõi trong cuộc tấn công này là phải thần tốc. Sự mau lẹ đó gây bối rối mạnh cho các binh sĩ Nga. Một lính thủy đánh bộ của Ukraine nhận xét sau trận đánh: “Đối phương bất ngờ trước tốc độ của chúng tôi khi di chuyển bằng xe tải bọc thép Mastiff’.
Sự cố bất ngờ
Chiến thuật tấn công sấm rền nói trên đạt hiệu quả tại Makarivka. Nhưng một tuần sau đó, chiến thuật xung kích này lại không hiệu quả khi một tiểu đoàn thuộc lữ đoàn 35 tấn công một khu phức hợp chiến hào của Nga bên ngoài một thị trấn đã được Ukraine tái chiếm.
Các video do Ukraine quay phản ánh rõ tốc độ và mức độ kịch liệt trong cuộc tấn công vào cuối tháng 6.
Lần này, một đại đội lính thủy đánh bộ Ukraine tiến về phía Tây theo các đoàn song song với nhau ở phía Bắc tuyến giới hạn cây gỗ, trải dài về phía Tây từ Makarivka - người Nga đã đào và xây một mạng lưới chiến hào phức hợp dọc tuyến cây gỗ này.
Khoảng 12 chiếc xe tải thủy quân lục chiến tạo thành đoàn xe phía trong. Ở vòng ngoài có một số chiếc xe tăng, các xe tăng này chĩa pháo 125mm qua các khe hở giữa các xe tải. Cả hai đoàn xe di chuyển nhanh, bắn súng máy và pháo vào tuyến giới hạn cây gỗ, mặc kệ pháo và rocket đối phương đang nổ đằng sau và bên cạnh họ.
Xe tải phóng nhanh nhất, đến đầu mút xa nhất của khu phức hợp chiến hào trước cả xe tăng. Xe tải dừng lại và thả quân đột kích chiến hào.
Khi ấy, lính thủy đánh bộ Ukraine ở vào thế có thể vô hiệu hóa bộ binh Nga bên trong chiến hào. Tuy nhiên một xe tăng Nga (T-72 hoặc T-90) bò lên sườn này của tuyến giới hạn cây gỗ, hướng tới các xe tải Ukraine dẫn đầu và bắn một quả đạn 125mm xuyên qua dãy cây vào một trong các xe tải đó.
Ukraine có nhiều xe tăng hơn tại khu vực này vào lúc đó nhưng các xe đó đang cách xa vài trăm mét tính từ điểm phục kích xe tăng ở đầu mút phía Tây của tuyến chiến hào. Chui ra khỏi chiếc xe tải bị hỏng, thủy quân lục chiến Ukraine lựa chọn giải pháp an toàn là rút lui.
Bài học rút ra
Việc lính Ukraine rút lui khi ấy không có nghĩa là cuộc tấn công vô ích. Chỉ tốn một xe tải và hứng chịu vài thương vong, lữ đoàn thủy quân lục chiến 35 đã gây thiệt hại đáng kể cho khu công sự này, đồng thời thu thập được thông tin tình báo về thế bố trí lực lượng của Nga.
Nhưng đáng lưu ý là 3 tuần sau, dường như phía Nga vẫn giữ chặt được tuyến giới hạn cây gỗ nằm về phía Tây Makarivka này. Các lữ đoàn Ukraine tập kết muộn ở sông Mokri Yaly đã tập trung tấn công theo hướng ngược lại (hướng Đông).
Trận chiến tại tuyến giới hạn cây gỗ vào cuối tháng 6 cho thấy các nhược điểm trong chiến thuật gây sốc của thủy quân lục chiến Ukraine. Một cuộc tấn công bằng xe di chuyển tốc độ cao chỉ hiệu quả khi được đồng bộ hóa, tức là khi xe tăng theo kịp tốc độ của xe tải để bảo đảm xe tải nhận được sự yểm trợ hỏa lực hạng nặng.
Còn nếu một nửa lực lượng tấn công di chuyển quá nhanh, toàn bộ lực lượng tấn công có thể vướng vào một trở ngại lớn nào đó, như trong trường hợp trên là một kíp xe tăng Nga dám một mình đối mặt với lực lượng Ukraine đông hơn và nhanh hơn.
