Ngày 17/7, nguồn tin của Tiền Phong cho biết, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai đã hoàn tất điều tra và đề nghị truy tố 15 bị can liên quan đến việc khai thác trái phép hàng triệu tấn quặng apatit trên địa bàn .
Trong số này, ông Nguyễn Văn Vịnh, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, bị đề nghị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ và quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Cựu Bí thư Tỉnh uỷ Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh.
Bị can Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama, bị truy tố với hai tội danh “Rửa tiền và Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. Các cựu lãnh đạo và cán bộ thuộc UBND tỉnh Lào Cai và Công ty Apatit Việt Nam cũng bị liên quan và vướng vào vòng lao lý.
Theo hồ sơ vụ án, vào năm 2009, Công ty Lilama được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án xây dựng khách sạn, nhà hàng tại một khu đất rộng 3,77 ha. Tuy nhiên, sau khi thực hiện dự án, phát hiện một phần diện tích của dự án trùng với khai trường số 18 thuộc quy hoạch quặng apatit. Vì vậy, UBND tỉnh Lào Cai đã thu hồi giấy chứng nhận đầu tư của Công ty Lilama và giao diện tích đất 3,77 ha cho Công ty Apatit Việt Nam quản lý, sử dụng.
Tháng 4/2012, Công ty Apatit Việt Nam đề xuất giao công ty này cải tạo mặt bằng khu mỏ và được "thu hồi, vận chuyển để quản lý, sử dụng" nếu cải tạo có khoáng sản. Sau đó, Công ty Apatit Việt Nam thuê Công ty Lilama khai thác hơn 167.000 tấn quặng.
Cơ quan chức năng phong toả nhà ông Vịnh hồi tháng 5/2023.
Tuy nhiên, Công ty Lilama sau đó đề nghị UBND tỉnh trả lại diện tích đất 3,77 ha và cấp lại giấy chứng nhận đầu tư dự án khách sạn, nhà hàng. UBND tỉnh Lào Cai đã yêu cầu Công ty Apatit Việt Nam bàn giao lại khu đất cho Công ty Lilama để tận thu khoáng sản nếu có phát hiện trong quá trình thực hiện.
Công ty Lilama sau đó được cấp giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, và giấy phép xây dựng. Trong thời gian ngắn, Công ty Lilama khai thác trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit, thu về hơn 484 tỉ đồng, và bị can Nguyễn Mạnh Thừa đã hợp thức hóa hơn 177 tỉ đồng bằng cách nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá và dùng tiền này mua đất, cổ phần, mở sổ tiết kiệm...
Trách nhiệm liên đới thuộc về hàng loạt cựu lãnh đạo và cán bộ tỉnh Lào Cai, trong đó có cựu Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Vịnh, người khi còn giữ chức vụ Phó chủ tịch và Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, đã chịu trách nhiệm chính về công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.
Cơ quan tố tụng xác định, ông Vịnh đã ký những văn bản không đúng thẩm quyền, trái quy định pháp luật, tạo điều kiện cho Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác và tiêu thụ quặng trái phép. Ông Vịnh cũng nhận 5 tỉ đồng từ Giám đốc Công ty Lilama vào dịp Tết Nguyên đán năm 2015.
Tiếp theo đó, cơ quan điều tra đánh giá rằng hành vi sai phạm của ông Nguyễn Văn Vịnh mang tính hệ thống và được thực hiện thông qua các chỉ đạo xuyên suốt. Ông Vịnh không chỉ ký giấy chứng nhận đầu tư cho dự án khách sạn, nhà hàng của Công ty Lilama mà còn cấp lại diện tích đất đã thu hồi cho Công ty Lilama với mục đích khai thác quặng trái phép.
Dù Công ty Apatit Việt Nam đã kiến nghị không giao lại diện tích đất cho Công ty Lilama, nhưng ông Vịnh đã không chỉ đạo các sở, ngành có biện pháp quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản theo quy định pháp luật. Hành vi này đã tạo điều kiện thuận lợi cho Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác và tiêu thụ quặng trái phép.
Ngoài việc ký văn bản trái pháp luật, ông Vịnh cũng đã nhận 5 tỉ đồng từ Giám đốc Công ty Lilama.
Các hoạt động khai thác quặng trái phép và các hành vi sai phạm liên quan đã gây thiệt hại lớn về tài nguyên khoáng sản và gây mất đáng kể cho ngân sách Nhà nước. Vụ án này đã được Công an tỉnh Lào Cai xác định là nghiêm trọng và cần phải được xử lý một cách nghiêm minh và công bằng.
