Ngày 20/7, Ngoại trưởng Mỹ Janet Yellen đã đến thăm nhà máy của một nhà sản xuất xe máy điện ở Việt Nam có tên Selex Motors. Đây vốn là hãng sản xuất xe đạp điện và pin cũng như vận hành mạng lưới trạm đổi pin.
Sau khi theo học ngành kỹ thuật cơ khí tại Mỹ và làm việc tại một tập đoàn trong nước, Nguyen thành lập Selex Motors vào năm 2018.
Công ty khởi nghiệp này ra đời từ niềm tin mãnh liệt của anh rằng cuối cùng thì Việt Nam cũng phải làm gì đó với 50 triệu xe máy chạy xăng, gây ô nhiễm đường phố. Nhưng làm thế nào để Việt Nam có thể điện khí hóa các con đường của mình khi xe điện rất tốn kém và tốn thời gian để sạc?
Nguyen Nguyen tin rằng việc tháo dây nối pin có thể giúp xe hai bánh chạy điện (2W) dễ tiếp cận hơn. “Cuối cùng, chúng ta sẽ cần coi pin như những tiện ích. Chúng cần phải là một phần của một dịch vụ riêng biệt”, anh nói thêm.
"Máy bán pin tự động"
Thoạt nhìn, trạm đổi pin của Selex Motors giống như một máy bán hàng tự động. Nó có 19 ngăn nhưng chỉ chứa tối đa 18 viên pin, chừa lại một ngăn cho những viên pin đã qua sử dụng. Người lái xe mở khóa máy bằng ứng dụng Selex Motors và lấy pin được sạc đầy trong vòng hai phút.
Hiện tại, các trạm này chủ yếu được sử dụng bởi tài xế giao hàng. Điều này thể hiện chiến lược của Selex Motors khác biệt như thế nào so với các công ty xe điện cùng ngành tại địa phương.
Thay vì nhắm đến đối tượng khách hàng cao cấp như Dat Bike và tung ra các mẫu xe mới nhanh chóng như VinFast, startup này hiện gần như chỉ tập trung vào phân khúc B2B.
“Đối với nhân viên giao hàng, thời gian là tiền bạc. Họ không thể đợi vài giờ để sạc pin cho chuyến đi 200 đến 300 km mỗi ngày”, Nguyen nói.
Một số đối tác B2B đáng chú ý của công ty là Grab, Lazada và Gojek. Các công ty này hoặc mua xe điện của Selex Motors – loại xe mà họ cho biết có thể chở tới 225 kg hàng hóa – hoặc cung cấp các ưu đãi tài chính cho người lái xe mua chúng.
Nguyen ước tính rằng các tài xế có thể chi ít nhất 16.000 đồng (0,66 USD) để đi được 50 km bằng cách sử dụng các gói cho thuê và đổi pin khác nhau của Selex Motors. Điều này có thể giúp họ tiết kiệm khoảng 35% chi phí nhiên liệu vì một lít xăng hiện có giá gần 1 USD ở Việt Nam.
Selex Motors muốn tăng số lượng trạm đổi trả từ 70 lên 300 trên khắp Hà Nội và TP.HCM. Theo Nguyen, mỗi trạm có thể kết nối với các đường dây điện hiện có, giúp việc mở rộng quy mô trở nên khả thi hơn so với các trạm sạc EV thông thường.
Công ty khởi nghiệp này đã huy động được khoảng 5 triệu USD và đang chuẩn bị cho vòng gọi vốn Series A trị giá 20 triệu USD. Họ cũng có kế hoạch mở rộng sang phân khúc B2C và bên ngoài Việt Nam.
iPhone của xe máy điện?
Selex Motors có thể sản xuất 2.000 chiếc xe đạp điện mỗi tháng nhưng sứ mệnh của họ không chỉ dừng lại ở việc bán xe đạp và dịch vụ pin.
Nguyen so sánh cuộc cách mạng xe điện đang diễn ra với quá trình chuyển đổi từ Nokia sang Apple. iPhone không chỉ là một thiết bị liên lạc mà còn tạo ra nền kinh tế ứng dụng toàn cầu.
Anh nói: “Xe điện cần đi theo hướng đó. Phương tiện phải là một thiết bị thông minh mang lại cho con người những giá trị bổ sung bên cạnh yếu tố là phương tiện đi lại”.
Tuy nhiên, phần lớn người tiêu dùng nhạy cảm về giá và thiếu kiên nhẫn trên toàn thế giới vẫn chưa bị thuyết phục để rời bỏ việc sử dụng xe chạy bằng xăng.
Câu hỏi đặt ra là, việc trao đổi pin liệu sẽ giúp ích?
Akshay Prasad, đồng tác giả báo cáo phân tích việc hoán đổi pin EV ở các thị trường mới nổi cho công ty tư vấn Arthur D. Little cho biết: “Trao đổi pin như một khái niệm rất hấp dẫn từ góc độ của người tiêu dùng. Việc này loại bỏ chi phí của pin nên khiến chiếc xe có giá cả phải chăng hơn rất nhiều”.
Tuy nhiên, để hợp lý về mặt kinh tế, các công ty xe điện thường phải làm cả hai việc: Bán xe và tính phí đổi pin. Trong quý 2 năm nay, hoạt động kinh doanh trao đổi pin của Gogoro – công ty được niêm yết trên Nasdaq đã tăng trưởng ở mức 9,6% so với cùng kỳ năm trước trong khi doanh số bán phần cứng và các doanh thu khác giảm 10,6% so với cùng kỳ.
Báo cáo của Arthur D. Little gợi ý rằng việc hoán đổi pin là phù hợp nhất cho xe máy điện trong phân khúc B2B vì người lái xe theo yêu cầu cần tối đa hóa ca làm việc của họ. Ngoài ra, pin dành cho xe máy điện nhẹ hơn và do đó có thể thay thế dễ dàng hơn so với pin dùng trên xe bốn bánh.
Ngoại trừ Oyika có trụ sở tại Singapore, các công ty khởi nghiệp xe điện trong khu vực chưa xây dựng mạng lưới trao đổi pin của riêng họ cho xe máy điện. Hầu hết những công ty lớn trong lĩnh vực này đều có trụ sở bên ngoài Đông Nam Á như Gogoro (Đài Loan), Sun Mobility (Ấn Độ) và Yadea (Trung Quốc).
Prasad lưu ý rằng việc đổi pin có thể là một công việc có rủi ro cao vì công nghệ pin mới có thể xuất hiện hoặc các phương tiện có thể chạy đường dài mà không cần sạc, loại bỏ hoàn toàn nhu cầu thay pin. Ông nói thêm: “Nếu là người điều hành trạm trao đổi độc lập, cái chết của bạn rất có thể sắp xảy ra”.
Bất chấp những thách thức có thể thấy trước, Nguyen của Selex Motors vẫn lạc quan về tiềm năng của việc hoán đổi pin. Anh nói: “Chắc chắn, việc có một cơ cấu chi phí hợp lý luôn giúp mang lại lợi nhuận”.
Công ty đặt mục tiêu tận dụng lợi thế đi đầu trong phân khúc đổi pin ở Đông Nam Á, thay vì hòa vốn trong ngắn hạn. Các đối thủ cạnh tranh địa phương gồm Dat Bike và VinFast chủ yếu tập trung vào các trạm sạc cho pin EV cố định. Tuy nhiên, VinFast đã thử nghiệm dịch vụ cho thuê pin trên thị trường xe bốn bánh.
“Việc hoán đổi pin đặc biệt phù hợp với người dân thành thị vì nó tiện lợi và an toàn”, Nguyen cho biết và khẳng định các bộ pin được sạc trên các trạm ở điều kiện tối ưu và được giám sát.
Sự chuyển đổi này sẽ mất thời gian. Nhưng nếu mọi việc diễn ra theo cách của Nguyen, tờ Tech in Asia đặt ra câu hỏi liệu một ngày nào đó các điểm đổi pin có thể trở nên phổ biến hơn các trạm xăng ở những góc phố sầm uất của Việt Nam?
Theo: Techinasia
